Bij de rechtmatigheidscontrole is het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Met de controle van de juiste toepassing van het begrotingscriterium toetsen we of het budgetrecht van de gemeenteraad is gerespecteerd. De toe te passen normen voor het begrotingscriterium zijn op hoofdlijnen door de wetgever bepaald (artikel 189, 190 en 191 van de Gemeentewet) en worden door de gemeenteraad zelf nader ingevuld en geconcretiseerd. Dit gebeurt door middel van de begroting en via de verordening op het financieel beheer (ex artikel 212 van de Gemeentewet).
Begrotingsafwijkingen en -overschrijdingen vragen om autorisatie door de gemeenteraad. In de regel legt het college deze wijzigingen vooraf aan de raad voor. Het college vraagt daarmee toestemming om het betreffende beleid uit te voeren en het benodigde bedrag te besteden.
Alleen wanneer door omstandigheden een autorisatie vooraf niet mogelijk is, legt het college een begrotingswijziging achteraf aan de raad voor. Als de raad hiermee instemt, wordt de besteding alsnog geautoriseerd en is deze rechtmatig. Begrotingswijzigingen moeten volgens de Gemeentewet tijdens het jaar zelf nog aan de gemeenteraad worden voorgelegd.
Over het algemeen worden begrotingsoverschrijdingen die passen binnen de beleidskaders van de raad niet meegenomen in het accountantsoordeel.
Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen tenminste de volgende “soorten” begrotingsafwijkingen worden onderkend: | Onrechtmatig, maar telt niet mee voor het oordeel | Onrechtmatig en telt mee voor het oordeel |
Budgetoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn geautoriseerd. Bijvoorbeeld: de verwachte kostenoverschrijding op jaarbasis was via tussentijdse informatie al wel bekend, maar men heeft geen voorstel tot begrotingsaanpassing ingediend en dit is in strijd met de budgetregels zoals afgesproken met de raad. | X | |
Budgetoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten, bijvoorbeeld via subsidies of kostendekkende omzet. | X | |
Budgetoverschrijdingen bij open einde (subsidie)regelingen. Vaak blijkt vanwege dit open karakter in het kader van het opmaken van de jaarrekening een (niet eerder geconstateerde) overschrijding. | X | |
Budgetoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn. Over de aanwending van deze extra inkomsten heeft de raad nog geen besluit genomen. | X | |
Budgetoverschrijdingen betreffende activiteiten welke achteraf als onrechtmatig moeten worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt (bijvoorbeeld een belastingnaheffing). Het zal hier in de praktijk vaak gaan om interpretatieverschillen bij de uitleg van wet- en regelgeving die na het verantwoordingsjaar aan het licht komen. Er zijn dan geen rechtmatigheidsgevolgen voor dat verantwoordingsjaar. Wel zal de gemeente ervoor moeten zorgen dat de overschrijdingen getrouw in de jaarrekening worden weergegeven. Ook kunnen er gevolgen zijn voor het lopende jaar. | ||
- geconstateerd tijdens verantwoordingsjaar | X | |
- geconstateerd na verantwoordingsjaar | X | |
Budgetoverschrijdingen op activeerbare activiteiten (investeringen of totaal geautoriseerd budget) waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren. | ||
- jaar van investeren | X | |
- afschrijvings- en financieringslasten in latere jaren | X |
Overschrijding lasten programma’s
Bij dit onderdeel moet per programma de rechtmatigheid van een hogere last in de rekening vergeleken met de begroting worden toegelicht.
In de programma’s: Burger en Bestuur, Milieu, Herstructurering en vastgoed en Algemene dekkingsmiddelen speelt dit, maar deze overschrijdingen zijn wel rechtmatig.
(bedragen x €1.000) | |||
Programmanaam | Begroting 2019 | Rekening 2019 | Verschil |
Burger en Bestuur | 8.373 | 8.640 | 267 |
Milieu | 16.138 | 16.512 | 374 |
Herstructurering en vastgoed | 18.049 | 36.474 | 18.425 |
Algemene dekkingsmiddelen | 5.532 | 5.900 | 368 |
Toelichting en conclusie
Programma Burger en Bestuur
De overschrijding betreft de storting in de voorziening wethouderspensioenen. Dit is een verplichte uitgave en past in het beleidskader
Programma Milieu
Deze overschrijding is in zijn geheel toe te schrijven aan de meerkosten van het taakveld 7.3 huishoudelijk afval. Dit betreffen onvoorzienbare onvoorziene omstandigheden. In 2019 zijn vergoedingen voor grondstoffen met waarde over voorgaande jaren (met name kunststof en drankpakken) neerwaarts en definitief vastgesteld, ook stijgen de verwerkingskosten van afval harder dan voorzien.
Programma Herstructurering en vastgoed
De overschrijding betreft de aankoop van grond in de grondexploitatie A-1 conform raadsbesluit 27-11-2019. Deze aankoop maakt wel onderdeel uit van de vastgestelde grondexploitatie maar is alleen wat naar voren gehaald. Hiertegenover staat ook een hogere bate zijnde een verrekening met de exploitatiebijdrage. Daarnaast is er een hogere last van €6 miljoen vanwege een splitsing in de grondexploitatie in een faciliterend deel en een actief gemeentelijk deel. Per saldo is dit budgettair neutraal.
Programma Algemene dekkingsmiddelen
De overschrijding betreft een storting in de voorziening dubieuze debiteuren van €172.000. Dit is een verplichte uitgave die past in het beleidskader. Daarnaast betreft het kosten gedetacheerd personeel waarvoor ook als bate een vergoeding voor wordt ontvangen.
Reserves
Bij dit onderdeel moet de rechtmatigheid worden toegelicht van hogere puttingen en hogere stortingen uit/in reserves ( > €50.000) dan begroot. Indien dit voorkomt bij egaliserende reserves zijn deze gezien het doel van de reserve altijd rechtmatig. Hogere puttingen en stortingen zijn voorgekomen bij de volgende niet egaliserende reserves:
- storting in Generieke weerstandreserve €3,2 miljoen
In 2019 is een eenmalige dividenduitkering ontvangen van €3,2 miljoen van KonnecteD. Dit betreft de verhoging van het dividend waarmee in de Voorjaarsnota 2019 in het kader van de heroverwegingen in 2020 rekening was gehouden. Dit bedrag is echter eerder ontvangen en conform de uitgangspunten bij de Voorjaarsnota 2019 toegevoegd aan de generieke weerstandsreserve. Deze storting is verwerkt via het programma Algemene dekkingsmiddelen.
- putting uit Generieke weerstandreserve €455.000
In 2019 zijn de aandelen verkocht en is deze verbonden partij opgeheven. Het gemeentelijke aandelenkapitaal van €455.000 is afgeboekt ten laste van de generieke weerstandsreserve.
- storting in reserve Wonen boven winkels €1,0 miljoen
Dit betreft een ontvangst in de reserve waarmee rekening was gehouden in de begroting 2020. Het bedrag is echter al ontvangen in 2019 en wordt derhalve conform de besluitvorming bij de Voorjaarsnota 2019 gestort in de reserve Wonen boven Winkels.
Investeringen/Kredieten
Bij dit onderdeel moet de rechtmatigheid worden toegelicht van hogere uitgaven (> €50.000) op investeringen/kredieten dan begroot. Dit komt voor bij kredieten:
- krediet reconstructie Brinkgreverweg
Het krediet is in 2019 overschreden met € 466.000, maar dit past nog wel in het totale krediet wat beschikbaar is voor deze investering.
- winkelcentrum Colmschate
Het krediet is in 2019 overschreden met € 60.000. Hier tegenover staat echter ook een hogere inkomst.
Conclusie
De gemeente beschikt over een gedegen (verbijzonderde) interne controle. Dit geeft de accountant voldoende inzicht voor een oordeel over de rechtmatigheid.
De (verbijzonderde) interne controles richten zich op de administratieve organisatie en interne controle. De toepassing van deze essentiële beheersmaatregelen wordt daarmee gecheckt. Waar nodig leidt de evaluatie tot aanpassingen in de bedrijfsvoering. Met deze stappen is de uitvoering van de (verbijzonderde) interne controles van voldoende niveau.
Verantwoording door het college
De financiële beheersmaatregelen die in deze jaarrekening worden beschreven vallen binnen de financiële rechtmatigheidskaders van de raad en hogere overheden.
Vooruitblik
De gedane verbeteracties en aanbevelingen van de accountant ten behoeve van de interne (financiële) beheersing en de verdere doorontwikkeling van de verbijzonderde interne controle zullen voortvarend worden opgepakt door de organisatie.